अभिनय भनेको कुनै चरित्रलाई मूर्त रूप दिने कलात्मक रूपमा कुनै पात्रको भावना, विचार, र कार्यलाई प्रस्तुत गर्ने प्रक्रिया हो। कलाकारले आफ्नो हावभाव (expression), शरीरको चाल (body language), संवाद (dialogue), तथा भावनाहरूको प्रयोग गरी दर्शकसामु कथा वा सन्देश प्रस्तुत गरेर दर्शकलाई पात्रको भावना र कथानकसँग जोड्ने प्रयास गर्छन्। बिशेष गरि अभिनय नाटक, चलचित्र, टेलिभिजन, तथा अन्य दृश्य-श्रव्य माध्यमहरूमा प्रयोग गरिन्छ।

अभिनयका प्रकारहरू:

शारीरिक अभिव्यक्ति (expression): अभिनयमा शरीरको हावभाव, चालचलन, र मुख्य अंगहरूको प्रयोग गरेर पात्रको भावना र कार्यलाई प्रस्तुत गरिन्छ।

२. आवाज र संवाद (dialogue): अभिनेता वा अभिनेत्रीले पात्रको भावना अनुसार आवाजको तान, गति, र स्वरलाई परिवर्तन गरेर संवाद प्रस्तुत गर्छन्।

३. भावनात्मक अभिव्यक्ति (body language): अभिनयमा पात्रको भावनालाई प्रभावकारी ढंगले प्रस्तुत गर्नु महत्वपूर्ण हुन्छ। यसमा खुशी, दुःख, क्रोध, डर, र प्रेम जस्ता भावनाहरू समावेश छन्।

अभिनयको प्रयोगहरू:

१. मंच अभिनय (Theatre Acting): यो नाटक वा मंचनमा प्रदर्शन गरिन्छ। यसमा अभिनेता वा अभिनेत्रीले प्रत्यक्ष रूपमा दर्शकको अगाडि अभिनय गर्छन्।

२. चलचित्र अभिनय (Film Acting): यो चलचित्र वा टेलिभिजनमा प्रदर्शन गरिन्छ। यसमा अभिनयलाई क्यामेरामा क्याप्चर गरिन्छ र पछि सम्पादन गरिन्छ।

३. आवाज अभिनय (Dubbing and voice acting): यसमा अभिनेता वा अभिनेत्रीले आवाज मात्र प्रयोग गरेर पात्रको भावना र कार्यलाई प्रस्तुत गर्छन्। यो एनिमेसन वा डबिंगमा प्रयोग हुन्छ।

नवरसको परिभाषा र यसको भूमिका

नवरस अभिनयको एक महत्वपूर्ण पक्ष हो,जुन मानवीय भावनाहरूलाई कलात्मक रूपमा प्रस्तुत गर्ने साधन हो। जसले कलाकारलाई विभिन्न भावनाहरू प्रदर्शन गर्न मद्दत गर्छ। संस्कृत नाट्यशास्त्रअनुसार, भरतमुनिले आफ्नो “नाट्यशास्त्र” ग्रन्थमा नवरसको व्याख्या गरेका छन्। रस भनेको कुनै कलात्मक अभिव्यक्तिबाट उत्पन्न हुने भावनात्मक अनुभूति हो। अभिनयमा नवरसको सही प्रयोगले पात्रलाई र  कथानकलाई जीवन्त प्रभावशाली बनाउँछ र दर्शकलाई कथासँग भावनात्मक रूपमा जोड्छ। दर्शकले कुनै नाटक, चलचित्र वा प्रस्तुति हेर्दा यी नवरसहरूको अनुभूति गर्न सक्छन्। 

नवरस (नौ प्रकारका रसहरू) निम्नानुसार छन्:नवरस (नौ प्रकारका रसहरू) निम्नानुसार छन्:

क्रमसंख्या	रसको नाम	अर्थ	सम्बन्धित भाव
1.	शृङ्गार रस	प्रेम, सौन्दर्य	रति (प्रेम)
2.	हास्य रस	हाँसो, रमाइलो	हास (आनन्द)
3.	करुण रस	दु:ख, समवेदना	शोक (दुःख)
4.	रौद्र रस	क्रोध, आक्रोश	क्रोध (रिस)
5.	वीर रस	साहस, उत्साह	उत्साह (हिम्मत)
6.	भयानक रस	डर, त्रास	भय (आतङ्क)
7.	बीभत्स रस	घृणा, विकर्षण	जुगुप्सा (घिन)
8.	अद्भुत रस	आश्चर्य, चमत्कार	विस्मय (आश्चर्य)
9.	शान्त रस	शान्ति, आध्यात्मिकता	शम (शान्ति)

अभिनयमा नवरसको महत्त्व

• कलाकारले यथार्थपरक रूपमा कुनै चरित्रलाई जीवन्त बनाउन नवरसको प्रयोग गर्छन्।
• प्रत्येक नाटक वा चलचित्रमा विभिन्न रसहरूको संयोजन हुन्छ, जसले कथा अझ प्रभावशाली बनाउँछ।
• नवरसले दर्शकहरूलाई मानसिक रूपमा कथासँग जोड्न मद्दत गर्छ।
• उत्कृष्ट अभिनयका लागि कलाकारले हरेक रसलाई आत्मसात् गरी प्रस्तुत गर्न जान्नुपर्छ।

यसरी, अभिनयको सफलता दर्शकलाई ती रसहरूको प्रभावशाली अनुभूति गराउन सक्ने क्षमतामा निर्भर रहन्छ।